Çok soğuk havalarda beş kilometre öteden duyulabilen seslerin sırrı nedir?
hava gözlemcisi Gordon Toole, en düşük sıcaklığı 17 Ocak ortası ile 5 Şubat 1947’de Kanada’nın Yukon bölgesindeki küçük bir havaalanında ölçtü. Kullandığı termometre -62,2 derecenin altını göstermediği için bu sıcaklığı kaydetmek için fazladan bir çizgi çizmek zorunda kaldı.
Bu sıcaklıklarda insanların nefesi havada beyaz bir toza dönüşür ve bunu yaparken çınlama sesi çıkarır. Kulağa ne kadar popüler gelse de, bu havada birkaç dakikadan fazla kalmak, maruz kalan cildin donmasına neden olur ve hipotermi riskini artırır.
Bu deney sırasında fark edilen en tuhaf etkilerden biri, sesin farklı bir biçimde yayılmaya başlamasıydı. Toole, havaalanında sıcaklığı ölçerken bir buz sisi bulutu görüşünü engellediği için birkaç metreden fazlasını göremedi. Yine de, 6 kilometre ötedeki ana köyde köpeklerin havlamasını ve yaklaşık bir mil ötedeki White River’da çatırdayan buzun “silah sesleri gibi çatırdayıp gürlediğini” duyabiliyordu.
Peki bu garip ses aktarımına ne sebep oldu?
Ses farklı sıcaklıklarda aynı şekilde hareket etmez. Soğukta daha yavaş hareket etmenin yanı sıra, yere daha yakınsanız ses daha uzağa gider. Yere yakın hava soğuk ve üstündeki hava sıcak olduğunda, sesler sıcak hava tarafından yüzeye doğru kırılır. Ses daha sonra zemin ile sıcak hava arasında sıçrar ve zeminde daha sıcak havalarda olduğundan çok daha uzağa gider.
Environment Canada’da kıdemli klimatolog David PhillipsUlusal Posta’ya yapılan açıklamada, ” Aşırı soğuk, ses dalgalarının üst seviyeden kaçmak yerine zemine doğru bükülmesine neden oldu.diyor ve devam ediyor: ” Havalimanındaki insanlar, kasabadaki köpeklerin havlamasını ve kasaba halkının konuşmalarını sanki 5 kilometre değil de yakındaymış gibi net bir şekilde duyabiliyordu.“
Konuşmaları kilometrelerce öteden duymanın kafa karıştırıcı etkisine bir de etraflarını saran, görüşlerini karartan buzlu sis eklenmişti ve kasabadaki insanlar birkaç dakika boyunca donmuş nefeslerinin havada asılı duran bulutlarını görebiliyorlardı.